بررسی سرعت روایت در چهار رمان معاصر فارسی (بوف کور، آینه های دردار، پیکرفرهاد و نوشدارو)

چکیده رمان های بوف کورِ صادق هدایت، آینه های دردارِ هوشنگ گلشیری، پیکر فرهاد عباس معروفی و نوشدارو اثر علی مؤذّنی از جملۀ مؤفّق ترین رمان های معاصر فارسی می باشند. در این پژوهش که با هدف نمایاندن ارزش¬ رمان های بوف کور، آینه های دردار، پیکر فرهاد و نوشدارو صورت پذیرفته، مسألۀ سرعت روایت به عنوان عاملی مؤثّر در شهرت و ماندگاری این رمان ها مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی سرعت روایت برای آن است که نشان داده شود در یک اثر ادبی، کنش¬ها و رویدادها در طول چه مدتی از زمان رخ داده¬ و در سنجش هر یک از برهه های زمانی چه حجمی از کتاب به آن¬ها اختصاص یافته است. لذا بدین منظور در این رمان ها بر اساس نظریۀ روایت¬شناسی ژرار ژنت، به شیوة توصیفی – تحلیلی بررسی شد و به عوامل افزاینده و کاهش¬دهندة سرعت روایی در مباحثی نظیر: گزینش و حذف، زمان¬پریشی، بسامد، توصیف، دیالوگ، افزودن اپیزود، نظریه پردازی نویسنده، بیان عمل ذهنی، نمایاندن زمان خیالی و روانی – عاطفی، حدیث نفس و نقل قول پرداخته شد. نتیجۀ این بررسی نشان از آن دارد که سرعت روایت در هر چهار رمان یادشده کند است. با توجّه به حجم این رمان¬ها، استفادة حداکثری از عوامل کاهندة سرعت در رمان¬های بوف کور، آینه های دردار و پیکر فرهاد به عنوان یک حسن و باعث شهرت و ماندگاری این آثار ادبی به شمار می آید، امّا در رمان نوشدارو کاربرد زیاد و گاهی نابهنگام عوامل کاهش سرعت روایت باعث عدم روانی متن و کاهش محبوبیت این رمان شده است. واژگان کلیدی: سرعت روایت، نظریّۀ ژنت، رمان معاصر، زمان روایی.